Vaccinatiestress bij werkgevers – Een korte Q&A over vaccinatieverlof

De eerste oproepingsbrieven voor het coronavaccin circuleren inmiddels. De vaccinaties doen verschillende vragen rijzen bij werkgevers. We zetten hieronder enkele vragen én (voorlopige) antwoorden op een rij.

Bij het schrijven van deze FAQTS baseerden we ons op verwijzingen naar een voorontwerp van wet (waarvan de tekst niet publiek is) in het advies dat de sociale partners hierover hebben gegeven in de Nationale Arbeidsraad (de NAR) (waarvan de tekst wel publiek is). [1][2] Pas wanneer in het parlement een definitieve tekst is aangenomen, zal met zekerheid duidelijk zijn hoe het vaccinatieverlof precies wordt geregeld.

1. Mijn werknemer wordt opgeroepen tijdens de werkuren. Hoe wordt de afwezigheid geregeld?

In het voorontwerp wordt het recht op omstandigheidsverlof voorzien wanneer de vaccinatie tijdens het werk moet plaatsvinden. Dat vaccinatieverlof is vergelijkbaar met het recht om afwezig te zijn van het werk bij bepaalde gebeurtenissen (ook gekend als ‘klein verlet’).

2. Moet ik mijn werknemer loon betalen tijdens de afwezigheid?

Ja, net zoals voor andere vormen van klein verlet, voorziet het voorontwerp in het behoud van loon tijdens de afwezigheid.

3. Geldt de afwezigheid voor de volledige dag?

Neen. Het voorontwerp voorziet dat het vaccinatieverlof geldt gedurende ‘de tijd die nodig is’. Dat zal dan zowel de tijd zijn die nodig is om zich te verplaatsen van en naar het vaccinatiecentrum, als de tijd die de werknemer daar spendeert.

4. Ben ik verplicht afwezigheid toe te staan?

Het voorontwerp ziet het vaccinatieverlof als een recht van de werknemer. Er is geen akkoord nodig van de werkgever om het recht uit te oefenen.

5. Moet ik mijn werknemer op zijn/haar woord geloven?

Het is uiteraard niet de bedoeling dat een werknemer vaccinatieverlof gebruikt voor iets anders dan zijn/haar COVID-19-vaccinatie.

Het voorontwerp voorziet dan ook dat de uitnodigingsbrief als bewijs moet worden voorgelegd bij de aanvraag van het verlof. De sociale partners adviseerden in de NAR dat best ook een bewijs van registratie moet worden voorgelegd. De definitieve tekst van de wet zou dus nog in die zin aangepast kunnen worden.

We mogen hierin wellicht nog een standpunt verwachten van de Gegevensbeschermingsautoriteit. Het valt namelijk af te wachten hoe deze verplichting te rijmen vallen met de bescherming van de persoonlijke levenssfeer van de werknemer die zijn keuze om zich al dan niet te laten vaccineren niet aan de neus van de werkgever moet hangen…

De verwerking van persoonsgegevens zal alleszins zo beperkt mogelijk moet zijn. Het louter voorleggen van het bewijs zou het meest ideale zijn (zonder dat hier nota van wordt genomen of een kopie ervan wordt afgegeven). Met het vele (verplichte) tele(thuis)werk is het digitaal overmaken van een kopie in de praktijk wellicht meer waarschijnlijk. De sociale partners stellen in het advies van de NAR dat deze gegevens en bewijzen zo snel mogelijk vernietigd moeten worden door de werkgever.

6. Wat als ik mijn werknemer niet kan missen op het voorziene tijdstip van zijn/haar vaccinatie ?

De uitnodigingsbrieven voorzien de mogelijkheid om een andere afspraak te maken.

In onze opinie moet gestreefd worden naar een evenwicht tussen de continuïteit van de onderneming en de verplichting om de afwezigheid toe te staan. Wanneer de vraag redelijk is, zou je als werkgever aan je werknemer kunnen vragen om gebruik te maken van die mogelijkheid om een andere afspraak te maken. Volgens ons kan de werknemer dit dan niet weigeren (uiteraard moet er dan wel een echte noodzaak bestaan voor de continuïteit van de bedrijfsvoering).

Weet wel dat het verlof niet voor een tweede maal kan geweigerd worden voor het uitgestelde tijdstip van de vaccinatie, ook niet als ook dat tijdstip jou als werkgever niet goed uitkomt.

7. Moet mijn werknemer mij onmiddellijk verwittigen wanneer hij een uitnodiging krijgt?

Het principe is dat de uitnodigingen een tweetal weken voor de afspraak aankomen. Daarop staat de datum en het precieze tijdstip van de afspraak in én de datum en het tijdstip van de tweede afspraak (voor de herhalingsprik).

Het is alleszins de visie van de sociale partners (zoals uitgedrukt in het advies van de NAR) dat de werkgever onmiddellijk verwittigd wordt na ontvangst van de uitnodiging. Het voorontwerp zelf zou stellen dat dit zo snel mogelijk op de hoogte brengt.

8. Wat als mijn werknemer zich ziek voelt na de vaccinatie?

Wordt een werknemer onwel in het vaccinatiecentrum en heeft hij/zij daar kort even tijd nodig heeft om te recupereren, lijkt ons dit te vallen onder ‘de tijd die nodig is’ (zie vraag 3). Vertrekt hij/zij nadien naar huis omdat hij zich nog steeds onwel voelt, dan gelden de gewone regels bij ziekte. Het voorontwerp geeft geen ‘extra’ vaccinatieverlof voor de werknemer die zich na het prikje niet lekker voelt.

9. Heeft de werknemer ook recht op vaccinatieverlof wanneer het tijdstip van de vaccinatie buiten de werkuren is voorzien?

Neen. Wanneer het deels overlapt, is ook alleen maar loon verschuldigd voor de uren van afwezigheid op het werk.

10. Wat als de werknemer zich niet laat vaccineren?

Dan heeft de werknemer eenvoudigweg geen recht op vaccinatieverlof?

11. Kan mijn werknemer vaccinatieverlof inroepen bij tijdelijke werkloosheid?

Een werknemer kan geen klein verlet nemen in een periode van tijdelijke werkloosheid. Dat geldt ook voor vaccinatieverlof. De vaccinatie is namelijk niet de reden voor zijn afwezigheid van het werk.

12. Mijn werknemer heeft zich opgegeven als vrijwilliger in een vaccinatiecentrum? Moet ik zijn/haar aanwezigheid hiervoor zomaar toestaan?

Er zijn geen bijzondere regels voorzien voor personen die zich als vrijwilliger hebben opgegeven. De gewone regels van afwezigheid zijn dus geldig. Ze zullen eventueel verlof moeten inzetten volgens de geldende regels in het bedrijf. Verlof wordt in principe steeds in onderling overleg bepaald. Zomaar onbetaald verlof inzetten, kan ook niet zonder toestemming van de werkgever.

13. Kan ik mijn werknemer verplichten om zich te laten vaccineren?

Hierover is er al veel gezegd en geschreven. Iemand fysiek dwingen om zich te vaccineren is uiteraard niet mogelijk.

Hoewel de meningen verdeeld zijn, is de meerderheid er toch van overtuigd dat je als werkgever ook geen negatieve gevolgen kan verbinden aan het zich niet laten vaccineren.

PRAKTISCHE TIP

Bereid alvast enkele richtlijnen voor binnen je onderneming over de verwachtingen bij vaccinaties tijdens de werkuren en pleeg overleg bij de invoering ervan. Dat komt de bedrijfscontinuïteit ten goede en voorkomt onnodige misverstanden.

21.02.2021. Deze nieuwsbrief en de bijhorende documenten zijn louter informatief en dienen niet beschouwd te worden als een juridisch advies. Doordat de maatregelen die de overheid neemt, elkaar in een snel tempo opvolgen, is het mogelijk dat de informatie in deze nieuwsbrief intussen achterhaald is. Voor uw vragen of een juridisch advies kan u contact opnemen met ons kantoor.

[1] Advies van de Nationale Arbeidsraad nr. 2.199 van 5 februari 2021

[2] Een voorontwerp is een wetgevend initiatief dat uitgaat van de Koning (lees: de regering)