FAQTS – Hoe zit het met feestdagen die vallen tijdens het jaarlijks verlof?

De zomer kent 2 feestdagen, 21 juli en 15 augustus. Wat gebeurt er wanneer deze feestdagen in het jaarlijks verlof vallen? Dit en andere regels over feestdagen, zetten we in deze FAQTS even op een rij voor u.

1. Hoeveel wettelijke feestdagen kent onze wetgeving?

België kent 10 wettelijke feestdagen:

- 1 januari (Nieuwjaarsdag)

- Paasmaandag

- 1 mei (Feest van de arbeid)

- O.L.H. Hemelvaart

- Pinkstermaandag

- 21 juli (nationale feestdag)

- 15 augustus (O.L.V. Hemelvaart)

- 1 november (Allerheiligen)

- 11 november (Wapenstilstand)

- 25 december (Kerstmis)

Het is mogelijk om sectoraal af te wijken van deze lijst. Dit is bijvoorbeeld het geval voor het Paritair Comité nr. 104 van de ijzernijverheid waar 11 november vervangen wordt door de extra-wettelijke feestdag van Sint-Elooi (de patroonheilige van de elektriciens) op 1 december.

De publieke sector laten we hier even terzijde. Zij hebben recht op nog wat extra dagen.

2. Principe = verbod op tewerkstelling tijdens de feestdagen

De Feestdagenwet van 4 januari 1974 voorziet als algemeen principe dat er niet gewerkt mag worden op de wettelijke feestdagen.

3. Wel loon voor de feestdag die valt op een dag dat er normaal gezien gewerkt zou worden

21 juli 2021 valt op een woensdag. Dit is een dag waarop de meeste werknemers normaal gezien zouden werken. Zij hebben dan ook recht op loon voor die feestdag. De feestdag is voor hen een betaalde rustdag.

Het loon dient op dezelfde manier te worden samengesteld alsof de werknemer die dag werkelijk zou hebben gewerkt. Daarop bestaan natuurlijke uitzonderingen, zoals voordelen die enkel toegekend worden voor effectief gepresteerde dagen (vb. maaltijdcheques).

4. Een betaalde vervangingsdag indien de feestdag samenvalt met een zondag/ gewone dag van inactiviteit

De tweede feestdag tijdens de zomermaanden, 15 augustus 2021, valt op een zondag. Op de meeste plaatsen zou dan sowieso niet gewerkt worden.

Indien de feestdag samenvalt op een zondag of een andere dag waarop volgens het arbeidsreglement normaal niet gewerkt wordt in de onderneming, moet de feestdag vervangen worden.

Op de vervangingsdag wordt er niet gewerkt, maar heeft de werknemer toch recht op het gebruikelijke loon.

5. Hoe bepaal ik de vervangingsdag?

Dit kan niet eender wanneer. De vervangingsdag moet vastgesteld worden op een gewone activiteitsdag. In principe dient de vervangingsdag te worden toegekend binnen zes weken volgend op de feestdag.

In eerste instantie moet u nagaan of binnen de sector (paritair comité of paritair subcomité) de vervangingsdagen werden vastgesteld.

Is dat niet het geval, dan kan de vervangingsdag bepaald worden op ondernemingsniveau:

- Is er een ondernemingsraad: de vervangingsdag wordt door de ondernemingsraad vastgesteld;

- Is er geen ondernemingsraad of blijft de beslissing binnen de ondernemingsraad uit: de vervangingsdag wordt afgesproken tussen de syndicale afvaardiging en de werkgever;

- Is er evenmin een syndicale afvaardiging of blijft de beslissing ook daar uit: de vervangingsdag wordt afgesproken in een rechtstreeks akkoord met de werknemers.

- Indien niet alle werknemers akkoord zijn met de voorgestelde vervangingsdag, bestaat uiteindelijk nog de mogelijkheid om een individueel akkoord te treffen tussen de werkgever en de werknemer.

Kan de vervangingsdag niet worden vastgesteld volgens deze cascade, dan wordt de feestdag vervangen door de eerste gewone activiteitsdag die in de onderneming op die feestdag volgt.

Als werkgever heb je in ieder geval de plicht om vóór 15 december van het jaar dat de vervangingsdag voorafgaat een bericht aan te plakken in de lokalen van de onderneming waarin de vervangingsdagen worden aangekondigd. Een kopie van dit bericht, wordt gehecht aan het arbeidsreglement.

6. Ziek of afwezig op de feestdag of de vervangingsdag. Wat dan?

Het kan zijn dat een feestdag of vervangingsdag op hetzelfde ogenblik valt als een afwezigheidsdag wegens ziekte, een (arbeids-)ongeval, een beroepsziekte, van zwangerschaps-of bevallingsrust, een erkende werkstaking of een lock-out.

Gebeurt dat in de periode van 30 dagen volgend op de aanvang van de schorsing, dan behoudt de werknemer eveneens het recht op loon.

Komt de afwezigheidsdag voor omwille van een ander geval van schorsing, of in geval van overmacht, dan heeft de werknemer recht op loon op voorwaarde de feestdag of vervangingsdag valt in de periode van 14 dagen die volgt op de aanvang van de schorsing.

7. Feestdag tijdens de vakantie van de werknemer. Een feestdag verloren?

Stel dat uw werknemer in de week van 21 juli verlof heeft ingezet. Geldt 21 juli dan als feestdag of komt dit op het conto van de 20 wettelijke vakantiedagen?

Indien de feestdag (hetzelfde geldt voor de vervangingsdag) binnen de jaarlijkse vakantie valt, behoudt deze dag het karakter van feestdag.

Concreet wil dit zeggen dat feestdagenloon verschuldigd is. De feestdag zelf wordt niet meegerekend als wettelijke vakantiedag.

8. Dubbel betaald bij tewerkstelling op een feestdag?

Op het verbod om te werken op een feestdag, bestaan enkele uitzonderingen die gelijklopen met de uitzonderingen op het verbod op zondagsarbeid.

De Arbeidswet van 16 maart 1971 verbiedt zondagsarbeid. Toch voorziet de wet hierop enkele uitzonderingen ten aanzien van bepaalde activiteiten, in bepaalde sectoren of in welbepaalde omstandigheden.

Als er op algemene wijze een uitzondering is voorzien op de zondagsrust, is de tewerkstelling op een feestdag eveneens toegestaan.

Indien de uitzondering op zondagsrust daarentegen een tijdelijk/beperkt karakter geeft, zal een Koninklijk Besluit de duur of de frequentie van de toegelaten tewerkstelling tijdens de feestdagen bepalen.

Ingeval er gewerkt wordt op een feestdag, krijgt de werknemer het normale loon uitbetaald, dus aan 100% (en niet dubbel). Hierop kunnen afwijkingen zijn voorzien in een collectieve arbeidsovereenkomst of in het arbeidsreglement.

Presteert de werknemer overuren op een feestdag, dan is er wel dubbel overloon van toepassing. De werknemer krijgt dus 200% van het loon toegekend, bestaande uit:

- Het gewone loon aan 100%

- Een overloontoeslag van 50% van het loon

- Een overloontoeslag van nogmaals 50% van het loon omdat de overuren op een feestdag worden gepresteerd.

De werknemer heeft eveneens recht op inhaalrust:

- Voor meer dan 4 uren werk op een feestdag: een volledige dag inhaalrust

- Voor minder dan 4 uren werk op een feestdag: een halve inhaalrustdag (toegekend vóór of na 13 uur. Er mag verder niet meer dan 5 u gewerkt worden in het resterende gedeelte van diezelfde dag).

Vragen over feestdagen, feestdagenloon of overuren? Neem contact op met ons team tewerkstelling.

Datum: 20.07.2021. Deze nieuwsbrief en de bijhorende documenten zijn louter informatief en dienen niet beschouwd te worden als een juridisch advies. Doordat de maatregelen die de overheid neemt, elkaar in een snel tempo opvolgen, is het mogelijk dat de informatie in deze nieuwsbrief intussen achterhaald is. Voor uw vragen of een juridisch advies kan u contact opnemen met ons kantoor.

Wenst u naar aanleiding van deze FAQ maatregelen te nemen binnen uw ondernemingen en/of heeft u bijkomende vragen? Ons team arbeidsrecht staat u graag bij. Neem vrijblijvend contact op om kennis te maken.