Belangrijke beperkingen in de keten van onderaanneming bij werkzaamheden in de bouwsector, vleesnijverheid en de verhuissector
Onderaannemers moeten binnenkort rekening houden met een ingrijpend nieuw verbod. Ten laatste vanaf 01.01.2025 is het niet langer toegelaten voor onderaannemers om de volledige uitvoering van hun overeenkomsten verder in onderaanneming te geven. Dat verbod is opgenomen in de Wet van 15.05.2024 houdende wijziging van het sociaal strafrecht en diverse arbeidsrechtelijke bepalingen.
In deze FAQTS informeren wij u in grote lijnen wat het verbod wél en niet inhoudt:
Inhoudsopgave
1 Werkzaamheden in de bouwsector, vleesnijverheid of verhuissector
1.1 Werkzaamheden in de bouwsector
1.2 Werkzaamheden in de vleesnijverheid.
1.3 Werkzaamheden in de verhuissector
2 Wat is verboden voor onderaannemers
3 Wat is nog toegelaten voor onderaannemers
4 Voorbeelden: wat is verboden.
5 Voorbeelden: wat is nog toegelaten?
6 Bijkomend verbod voor de verhuissector: onderaanneming beperkt tot 3 niveaus
1 Werkzaamheden in de bouwsector, vleesnijverheid of verhuissector
Het verbod zal van toepassing zijn op werkzaamheden in de bouwsector, de vleesnijverheid en de verhuissector.
1.1 Werkzaamheden in de bouwsector
Dit zijn alle werkzaamheden waarvoor ook de inhoudingsplicht bij sociale (en fiscale) schulden geldt en is dus ruimer dan werkzaamheden die onder paritair comité 124 voor het bouwbedrijf vallen. Samengevat zijn dit:
1) het bouwen, verbouwen, afwerken, inrichten, herstellen, onderhouden, reinigen en het geheel of gedeeltelijk afbreken van een onroerend goed;
2) de handeling die erin bestaat een roerend goed te leveren en het meteen op zodanige wijze aan te brengen aan een onroerend goed dat het onroerend uit zijn aard wordt;
3) alle handelingen met als voorwerp zowel de levering als de aanhechting aan een gebouw:
o van bestanddelen of een gedeelte van bestanddelen van:
§ een centrale verwarming of airconditioning
§ een sanitaire installatie, alle vaste toestellen voor sanitair of hygiënisch gebruik aangesloten op een waterleiding of een riool;
§ een elektrische installatie van een gebouw;
§ een elektrische belinstallatie, brandalarmtoestellen, alarmtoestellen en huistelefoon;
o van opbergkasten, gootstenen, gootsteenkasten en meubels met ingebouwde gootsteen, wastafels en meubels met ingebouwde wasbak, zuigkappen, ventilators en luchtverversers waarmee een keuken of badkamer is uitgerust;
o van luiken, rolluiken en rolgordijnen die aan de buitenkant van het gebouw worden geplaatst;
4) iedere handeling die tot voorwerp heeft zowel de levering van wandbekleding of vloerbedekking als de plaatsing ervan in een gebouw;
5) ieder werk dat bestaat in het aanhechten, het plaatsen, het herstellen, het onderhouden en het reinigen van goederen bedoeld hierboven onder 3) en 4)
6) de terbeschikkingstelling van personeel met het oog op het verrichten van een werk in onroerende staat van een onder 3), 4) of 5) bedoelde handelingen hierboven;
7) het leveren van stortklaar beton (de betonbereiding in daartoe speciaal uitgeruste centrales en/of de levering van beton aan de verbruikers)
1.2 Werkzaamheden in de vleesnijverheid
Ook hier gaat om alle werkzaamheden waarvoor ook de inhoudingsplicht bij sociale (en fiscale) schulden geldt. Het betreft een breed gamma aan werkzaamheden gaande van ontvangst van grondstoffen of levende dieren en verpakkingsmateriaal, het slachtproces, productie, opslag en distributie, verpakking en etikettering, … Per categorie ((i) uitsnijderijen, (ii) vleesbereidingen en vleesproducten, (iii) slachten van hoefdieren, gevogelte en konijnen) verschilt de lijst van werkzaamheden die onder de regeling vallen.
1.3 Werkzaamheden in de verhuissector
Onder de verhuissector vallen alle activiteiten die vallen onder het Paritair Subcomité voor de verhuizing (140.05) en alle activiteiten die in dit kader worden uitgevoerd met hef- of huismiddelen of goederenbehandeling van allerlei aard. Ook ondernemingen die geen werkgever zijn (en dus niet onderworpen zijn aan het Paritair Subcomité) maar deze werkzaamheden uitoefenen, zullen onder het nieuwe verbod vallen.
2 Wat is verboden Voor onderaannemers
Een onderaannemer komt met een aannemer of een intermediaire aannemer overeen (mondeling of – bij voorkeur – schriftelijk) om tegen betaling werkzaamheden uit te oefenen of te doen uitvoeren. De onderaannemer kan op zijn beurt die opdracht weer in onderaanneming geven. Zo ontstaat er een keten van onderaannemers.
Net zoals bij overheidsopdrachten[1], zal het binnenkort niet meer mogelijk zijn voor een onderaannemer om de volledige opdracht af te staan aan een volgende onderaannemer of aan meerdere onderaannemers.
Het verbod geldt niet voor de aannemer, dit is degene die rechtstreeks contracteert met de opdrachtgever. De volgende voorbeelden van situaties wordt dus niet geviseerd door de nieuwe regelgeving en blijven mogelijk:
-
[1] Art. 12/3 §11 KB van 14.01.2013 tot bepaling van de algemene uitvoeringsregels van de overheidsopdrachten.
Enkel de onderaannemers in bovenvermelde situaties zullen zich bij verdere uitbesteding aan onderaannemers aan de nieuwe regels moeten houden.
3 Wat is NOG TOEGELATEN VOOR ONDERAANNEMERS
Een onderaannemer mag wel een deel van de uitvoering van de overeenkomst die hij heeft gesloten, verder in onderaanneming geven.
Een deel van de opdracht behouden (met andere woorden: zelf uitvoeren) en een deel uitbesteden, blijft dus nog mogelijk.
Het volstaat daarbij echter niet om enkel de coördinatie van de uitvoering van de overeenkomst te behouden, en al de rest uit te besteden. Zo wil de wetgever, net als voor overheidsopdrachten, puur financiële onderaanneming tegengaan.
Hieronder illustreren we met enkele voorbeelden wat binnenkort verboden is, en wat wel nog toegelaten zal zijn.
4 Voorbeelden: wat is verboden
Verboden zijn dus bijvoorbeeld de volgende situaties (rood kader = verboden)
5 Voorbeelden: wat is nog toegelaten?
Nog steeds toegelaten zijn bijvoorbeeld de volgende situaties (groen kader = toegelaten)
6 Bijkomend verbod voor de verhuissector: onderaanneming beperkt tot 3 niveaus
Voor werkzaamheden in de verhuissector uitgevoerd in opdracht van de opdrachtgever, mag de onderaannemingsketen bovendien niet langer zijn dan drie niveaus zoals hieronder weergegeven.
Tegelijk wordt een schriftelijke meldingsplicht over het niveau ingevoerd die een onderaannemer moet naleven ten aanzien van zijn eigen onderaannemers.
De wet laat een opening voor de mogelijkheid van bijkomende niveaus in de keten in situaties te bepalen bij Koninklijk Besluit, maar ook voor een verdere beperking tot minder dan 3 niveaus.
Een aantal partijen worden uitgesloten van het begrip onderaannemer voor het bepalen van de niveaus (vb. tijdelijke maatschappen en uitzendkantoren).
7 Sanctie
Een onderaannemer die in strijd met dit verbod, het geheel van zijn opdracht uitbesteedt aan 1 of meerdere onderaannemers (of enkel de coördinatie ervan behoudt), wordt gesanctioneerd met de hoogste sanctie het sociaal strafwetboek (niveau 4):
Een gevangenisstraf* van 6 maanden tot 3 jaar en/of een strafrechtelijke geldboete van 4.800 tot 56.000 euro. Niet alleen de onderaannemer, maar ook de lasthebbers en de aangestelden kunnen deze sancties oplopen.
ofwel
Een administratieve geldboete van 2.400 tot 28.000 euro.
*Opgelet: voor rechtspersonen wordt de gevangenisstraf omgezet naar een bijkomende boete die aanzienlijk kan oplopen.
Eenzelfde sanctie wordt opgelegd aan onderaannemers die activiteiten uitoefenen in de verhuissector en ingaan tegen de niveau-beperking (voor de onderaannemer van het derde niveau en alle daarna volgende onderaannemers).
8 Wanneer gaat het verbod in?
Het verbod gaat zeker in vanaf 01.01.2025, maar het kan ook al eerder ingaan wanneer een Koninklijk Besluit in die zin wordt genomen.
9 de AANBEVELINGEN van PAQT
Bent u onderaannemer met activiteiten een van de vermelde sectoren, dan kan u best de volgende stappen nemen:
- STAP 1 – Breng bestaande opdrachten en verdere onderaanneming in kaart.
Kijk uw huidige opdrachten na en check of u ze al dan niet volledig in onderaanneming heeft uitbesteed.
Zo ja: bekijk dan of de opdracht zal doorlopen na 1 januari 2025. Dat is de uiterste datum waarop het verbod ingaat.
Zal de opdracht afgerond zijn voor 1 januari 2025, dan is het voorlopig nog afwachten of het verbod toch al eerder ingaat. Een voorzichtig onderaannemer houdt ook rekening met een eerdere inwerkingtreding van het verbod.
- STAP 2 – Eventuele wijzigingen in de onderaanneming
Blijkt uit stap 1 dat u het verbod zal overtreden, neem dan nu al maatregelen.
De belangrijkste maatregel zal erin bestaan dat u een deel van de opdracht in eigen beheer neemt en zelf uitvoert. Opgelet: indien u met zelfstandigen werkt, is dit ook een vorm van onderaanneming !
Zorg er dan ook voor dat de overeenkomst met uw onderaannemers aangepast worden. Doet u dat niet, dan riskeert u contractbreuk ten aanzien van uw onderaannemer die misschien een deel van de opdracht terug aan u moet afgeven.
- STAP 3 – Toekomst
Wanneer u in de toekomst opdrachten verder in onderaanneming geeft, zorg er dan voor dat u een deel zelf behoudt. Volgens de parlementaire voorbereiding volstaat het om 1% voor uzelf te houden (voor zover dat niet uitsluitend uit coördinatie bestaat). Ook hier weer de kanttekening: indien u met zelfstandigen werkt, is dit ook een vorm van onderaanneming !
Vragen over het verbod en de invloed ervan op de activiteiten van uw onderneming of eenmanszaak? Aarzel dan niet om het team arbeidsrecht van PAQT Advocaten te contacteren.
25.07.2024 Deze nieuwsbrief is louter informatief en dient niet beschouwd te worden als een juridisch advies. Voor uw vragen of een juridisch advies kan u contact opnemen met ons kantoor.
Op de hoogte blijven? Volg ons op Linkedin
arbeids- en sociale zekerheidsrecht (m.i.v. sportrecht), zekerheidsrechten en financieel recht, ondernemingen in moeilijkheden en insolventierecht
Arbeids- en socialezekerheidsrecht, privacy en GDPR in de arbeidsrelatie
Arbeids- en socialezekerheidsrecht, ambtenarenrecht, privacy en GDPR in de arbeidsrelatie