Bestuurlijke sancties in het omgevingsrecht: de bestuurlijke transactie en geldboetes uitgelegd

Wie een milieuovertreding begaat, riskeert een ‘bestuurlijke transactie’, een ‘alternatieve bestuurlijke geldboete’ of een ‘exclusieve bestuurlijke geldboete’. Wat houdt dit precies in en in welk situaties worden deze sancties toegepast?

De bestuurlijke transactie: een minnelijke schikking

Bij lichtere milieu-inbreuken en milieumisdrijven (o.a. niet naleven van procedureregels en administratieve verplichtingen bij het opstellen van milieueffectrapporten) kan de overheid een ‘bestuurlijke transactie’ voorstellen. Dit is een vorm van minnelijke schikking waarbij de vermoedelijke overtreder het voorstel krijgt om een geldsom te betalen alvorens een bestuurlijke geldboete wordt opgelegd.

Door deze betaling te aanvaarden, vervalt de procedure voor het opleggen van een bestuurlijke geldboete.

Gebeurt de betaling niet tijdig of slechts gedeeltelijk, dan wordt de procedure tot het opleggen van een bestuurlijke geldboete hervat.

Wanneer wordt een alternatieve bestuurlijke geldboete opgelegd?

Een ‘alternatieve bestuurlijke geldboete’ komt in beeld wanneer een milieumisdrijf wordt vastgesteld. Dit zijn zwaardere overtredingen, zoals ernstige bodem- of watervervuiling.

Bij de vaststelling van een milieumisdrijf bezorgt de verbalisant onmiddellijk een proces-verbaal aan de procureur des Konings die zal beslissen om de zaak al dan niet verder te vervolgen.

Indien de procureur des Konings beslist om het milieumisdrijf niet strafrechtelijk te behandelen, start de gewestelijke entiteit de procedure voor de eventuele oplegging van een alternatieve bestuurlijke geldboete. Dit betekent dat de strafrechtelijke route wordt afgesloten en dat de gewestelijke entiteit autonoom een bestuurlijke geldboete kan bepalen.

De hoogte van de boete hangt af van de ernst van de overtreding en kan oplopen tot maximaal 2.000.000 euro.

Wanneer wordt een exclusieve bestuurlijke geldboete opgelegd?

In tegenstelling tot de alternatieve bestuurlijke geldboete wordt een ‘exclusieve bestuurlijke geldboete’ rechtstreeks door de gewestelijke entiteit opgelegd, zonder dat de procureur des Konings tussenkomt. Dit gebeurt bij milieu-inbreuken, die administratief worden afgehandeld (o.a. niet tijdig melden van milieugegevens of lichte vormen van bodem- of watervervuiling).

Hoewel deze inbreuken minder ernstig zijn dan milieumisdrijven, kan de overheid toch een boete opleggen die kan oplopen tot maximaal 400.000 euro.

Kortom, wat betekent dit?

De bestuurlijke transactie biedt een mogelijkheid om een zaak snel af te ronden, maar bij ernstige overtredingen blijft een bestuurlijke geldboete onvermijdelijk.

Of een alternatieve of exclusieve geldboete wordt opgelegd, hangt af van de aard van de overtreding en de rol van de procureur des Konings.

Heeft u te maken met een handhavingsprocedure en wenst u advies over uw opties? Neem gerust contact op met het team vastgoed voor een grondige analyse van uw situatie.

21-3-2025 Deze nieuwsbrief is louter informatief en dient niet beschouwd te worden als een juridisch advies. Voor uw vragen of een juridisch advies kan u contact opnemen met ons kantoor.