Prijsstijging materialen – wie draagt de kost?

U merkt het elke dag: de prijsexplosie van materialen en energie bemoeilijkt het leven van de ondernemer.

Plots worden overeenkomsten terug van onder het stof gehaald om na te gaan of er ergens een mogelijkheid bestaat om de prijzen nog aan te passen. In het beste geval werd er ergens een prijsherzieningsclausule opgenomen, maar dan rest nog de vraag : hoe ga ik hier mee om?

Basisregels

We beginnen bij het begin: een prijsherzieningsclausule wordt niet vermoed. Deze moet uitdrukkelijk worden opgenomen in de overeenkomst of in de algemene voorwaarden (die dan aanvaard moeten zijn door de medecontractant alvorens u zich hierop kan beroepen).

Eén regel moet u hierbij altijd respecteren: de prijsherzieningsclausule moet altijd wederkerig zijn. Er is bijgevolg een aanpassing van de prijs mogelijk zowel in plus als in min, zelfs als u dat anders zou hebben geformuleerd.

Soorten en begrippen

Uiteraard zijn veel varianten van prijsherzieningsclausules mogelijk. Let er op dat deze clausule altijd duidelijk moet bepalen op welke grond de prijs zal worden aangepast, anders zal ze niet afdwingbaar zijn. Een algemene verwijzing naar de stijging van de consumptie- of gezondheidsindex is niet geldig.

Verder bepaalt de wet volgende voorwaarden (tussen 2 Belgische contractspartijen):

De prijsherziening mag maar maximaal op 80% van de eindprijs van toepassing zijn (voor een project met een eindprijs van € 100.000, mag je m.a.w. maar € 80.000 herzien. De resterende € 20.000 is niet herzienbaar)
De parameters vertegenwoordigen reële kosten
Elke parameter is enkel van toepassing op het gedeelte van de prijs dat beantwoordt aan de kosten die het vertegenwoordigt

Er zijn (zowel voor B2B als B2C) gebruikelijk 2 soorten prijsherzieningsformules :

1) Een eerste waarin enkel rekening wordt gehouden met een aanpassing aan de gewijzigde materiaalkost

P = p x {a + [c x (I/i) ] }

2) Een tweede waarin zowel rekening wordt gehouden met de gewijzigde materiaalkost als de toegenomen loonkost

P = p x [a x (S/s) + b x (I/i) + c ]

waarbij

P = herziene of aangepaste aannemingsprijs
p = aannemingsprijs op basis van het contract
S = nieuwe loonindex (maand die voorafgaat aan de beëindiging van de werken)
s = oorspronkelijke loonindex (maand die voorafgaat aan datum offerte)
I = nieuwe materialenindex (maand die voorafgaat aan de beëindiging van de werken)
I = oorspronkelijke materialenindex (maand die voorafgaat aan datum offerte)

a = het percentage van de arbeidskosten in de totale bouwsom

b = het percentage van de materiaalkosten in de totale bouwsom
c = het percentage van de prijs dat niet wordt herzien

Het eenvoudig invullen van deze formule geeft dan de nieuwe prijs weer.

Wij raden u tevens aan er steeds op te letten onder welk wettelijk regime u valt.Zo gelden er bijvoorbeeld bij overheidsopdrachten en bij toepassing van de Wet Breyne specifieke regels.

Voor gevorderden

Voor de volledigheid geven wij u nog even mee waar u de Loonindex en de Index Materialen (Mercuriale) kan vinden: Prijsherzieningsindexen | FOD Economie (fgov.be) of Waarden I - Indexen - Arch-index. Hier vindt u dus zowel de waarden S als I terug, die dienen te worden ingevuld in de formule. Het is van belang in uw overeenkomst op te nemen welke materiaalindex u zal gebruiken, aangezien er meerdere zijn en deze moet overeenstemmen met uw concrete situatie en het door u gebruikte materiaal.

De waarden a, b en c dient u op voorhand op te nemen in uw overeenkomst, opdat hier later geen discussie over bestaat.

Transparantie

Indien u hebt gecontracteerd met opname van een prijsaanpassingsclausule, stelt de mogelijkheid tot prijsherziening zich automatisch (zonder voorafgaande verwittiging).

Wij raden u aan om uw klanten te informeren, wanneer u hiervan gebruik maakt. Transparantie is steeds aangewezen.

U zou bijvoorbeeld onderaan uw vorderingsstaat/factuur de oorspronkelijke prijs kunnen vermelden, met een extra regel waarbij u stelt “Na prijsaanpassing conform algemene voorwaarden”.

Wat als ik geen beding heb opgenomen?

Helaas is een prijsherziening niet mogelijk zonder het akkoord van de medecontractant.

Enige vluchtweg in dat geval (plan b): u kan nagaan of er in uw overeenkomst een ‘imprevisiebeding’ werd opgenomen.

Deze bedingen laten toe dat de overeenkomst wordt aangepast wanneer er zich een onvoorzienbare situatie voordoet die het nakomen van de overeenkomst voor één van de partijen onredelijk zwaar maakt. Deze bedingen vinden we onder vele vormen: van een zeer algemene verwijzing naar het contractueel evenwicht tot nauwkeurig opgenomen stappen in zeer concrete situaties (bv. dat na een stijging van 20% van de productiekosten een heronderhandeling dient te volgen). Goed nalezen is dus de boodschap.

Ook een mogelijk beroep op de imprevisieleer moet dus in elk geval contractueel voorzien zijn, aangezien dit nog niet wettelijk wordt erkend (hoewel rechters hier wel soms al gebruik van maken om onredelijke situaties te temperen). Weet alvast dat het nieuw verbintenissenrecht (dat in werking treedt op 01.01.2023) dit wel voorziet.

Vragen, aarzel niet om ons te contacteren!

19-10-2022 Deze nieuwsbrief is louter informatief en dient niet beschouwd te worden als een juridisch advies. Voor uw vragen of een juridisch advies kan u contact opnemen met ons kantoor.