Nieuw in 2024 op de checklist van opdrachtgevers, aannemers en onderaannemers

3 nieuwe verplichtingen voor aannemers en onderaannemers in het teken van de illegale tewerkstelling: (1) bijkomende gegevens opvragen bij elke onderaannemer; (2) de vraag zo nodig herhalen en (3) de inspectie inlichten wanneer de gegevens niet worden aangereikt of onvolledig zijn. Doet u dit niet, dan riskeert u strafrechtelijk aansprakelijk te zijn voor illegale tewerkstelling van werknemers én zelfstandigen van uw onderaannemers.

Tijd dus om de checklist als opdrachtgever, aannemers of onderaannemer te updaten.

1. Strafrechtelijke aansprakelijkheid bij illegale tewerkstelling uitgebreid

De tewerkstelling van derdenlanders in België is onderworpen aan strenge regels. Niet alleen werkgevers van illegaal tewerkgestelden kunnen hiervoor gesanctioneerd worden. Ook andere betrokken ondernemingen en personen kunnen strafsancties oplopen. Dat was al voor 2024.

Zij worden gesanctioneerd met een gevangenisstraf van 6 maanden tot 3 jaar (voor rechtspersonen een geldboete van 24.000 tot 576.000 EUR) en/of een strafrechtelijke geldboete van 600 tot 6.000 EUR (te vermenigvuldigen met het aantal betrokken werknemers en maximaal 100).

Een nieuw Vlaams Decreet breidt de strafrechtelijke aansprakelijkheid uit. Hieronder gaan we in op wat er al was, en hoe het zal worden uitgebreid vanaf een nog te bepalen datum.

Naast de werkgevers voor de illegale tewerkstelling van het eigen personeel, zijn dus ook de volgende personen strafrechtelijke aansprakelijk:

OPDRACHTGEVERS voor de illegale tewerkstelling* door de rechtstreekse aannemer of door de na zijn aannemer rechtstreekse of onrechtstreekse aannemers.

Voorwaarde is dat de opdrachtgever op de hoogte is van de illegale tewerkstelling.

AANNEMERS EN ONDERAANNEMERS bij illegale tewerkstelling* door de rechtstreekse onderaannemer

Dit geldt ook indien de (onder)aannemer niet op de hoogte is van de illegale tewerkstelling.

De strafrechtelijke aansprakelijkheid kan worden uitgesloten door een schriftelijke verklaring van de rechtstreekse onderaannemer waarin deze bevestigt dat hij geen illegaal verblijvende onderdanen tewerkstelt.

De uitsluiting geldt niet wanneer de (onder)aannemer op de hoogte is van de illegale tewerkstelling bij zijn rechtstreekse onderaannemer door middel van een kennisgeving door de sociale inspectie.

NIEUW:

Om de strafrechtelijke aansprakelijkheid uit te sluiten, volstaat de schriftelijke verklaring niet langer. Vlaanderen introduceert hiervoor de bijkomende verplichtingen in de relatie met de rechtstreekse onderaannemer:

1. De verplichting voor aannemers om van hun rechtstreekse onderaannemers de volgende documenten op te vragen:

In het kader van zelfstandige beroepsactiviteiten door buitenlandse onderdanen van de Europese Unie:

de onderaannemingsovereenkomst die is afgesloten tussen de aannemer of de intermediaire aannemer en de rechtstreekse onderaannemer;
het bewijs van een geldig paspoort of een daarmee gelijkgestelde reistitel van alle onderdanen van derde landen die worden tewerkgesteld door de rechtstreekse onderaannemer of die zelfstandige beroepsactiviteiten uitoefenen in opdracht van de rechtstreekse onderaannemer;
het bewijs van het recht op verblijf of de verblijfsvergunning van meer dan drie maanden in de lidstaat van de EU waar de voormelde onderdanen van derde landen verblijven;
het L1- en A1- formulier

In het kader van zelfstandige beroepsactiviteiten door buitenlandse onderdanen of buitenlandse werknemers van buiten de Europese Unie

de onderaannemingsovereenkomst die is afgesloten tussen de aannemer of de intermediaire aannemer en de rechtstreekse onderaannemer;
het bewijs van een geldig paspoort of een daarmee gelijkgestelde reistitel van alle onderdanen van derde landen die worden tewerkgesteld door de rechtstreekse onderaannemer of die zelfstandige beroepsactiviteiten uitoefenen in opdracht van de rechtstreekse onderaannemer;
het bewijs van het wettig verblijf;
het bewijs van een geldige Belgische toelating tot arbeid of beroepskaart van de voormelde onderdanen van derde landen;
in voorkomend geval, een Dimona- aangifte

2. Worden deze documenten niet aangebracht of zijn ze onvolledig, dan moet gevraagd worden om de gegevens alsnog aan te brengen. Voor bewijsredenen kan dit best schriftelijk.

3. Gaat de rechtstreeks onderaannemer niet in op dit verzoek of indien is de informatie onjuist, moet de aannemer de Vlaamse sociale inspectie informeren.

Ondanks naleving van deze verplichting, kan men toch nog strafrechtelijk aansprakelijk worden gesteld wanneer de (onder)aannemer op de hoogte is van de illegale tewerkstelling bij zijn rechtstreekse onderaannemer. Het bewijs dat men op de hoogte is van de illegale tewerkstelling kan voortaan met alle mogelijke middelen, zelfs zonder voorafgaande kennisgeving van de sociale inspectie.

Zodra de nieuwe regelgeving in werking is, geldt de aansprakelijkheid ook voor de tewerkstelling van buitenlandse zelfstandigen.

HOOFDAANNEMERS EN ONDERAANNEMERS voor de illegale tewerkstelling door hun onrechtstreekse onderaannemers in een keten van onderaanneming.

De aansprakelijkheid kan hier niet worden uitgesloten via enige schriftelijke verklaring of door naleving van de bijkomende verplichtingen.

Voorwaarde voor de strafrechtelijke aansprakelijkheid is dat de hoofdaannemer / onderaannemer op de hoogte is van de illegale tewerkstelling door middel van een kennisgeving door de sociale inspectie.

NIEUW:

Het bewijs dat de hoofdaannemer / onderaannemer op de hoogte is van de illegale tewerkstelling kan voortaan met alle mogelijke middelen, zelfs zonder voorafgaande kennisgeving van de sociale inspectie.

* illegale tewerkstelling is hier (1) niet vooraf nagaan of een buitenlandse werknemer over een geldige verblijfsvergunning of andere machtiging tot verblijf beschikt; en/of (2) het niet beschikbaar houden van een afschrift of gegevens van de verblijfsvergunning of andere machtiging van een buitenlandse werknemer voor de inspectiediensten; en/of (3) geen aangifte doen van de aanvang en beëindiging van de tewerkstelling van de buitenlandse werknemer (Dimona of Limosa)

NIEUW:

De definitie van illegale tewerkstelling wordt voor de strafrechtelijke aansprakelijkheid van bovenvermelde personen als volgt uitgebreid:

(1) Er wordt niet enkel verwezen naar illegaal verblijf, maar ook naar illegale tewerkstelling

(2) Ook beroep doen op illegale zelfstandigen, dit is die een zelfstandige beroepsactiviteit uitoefenen zonder toegelaten of gemachtigd te zijn tot een verblijf van meer dan 3 maanden of de vestiging in België, valt onder illegale tewerkstelling en activeert de strafrechtelijke aansprakelijkheid.

Tenslotte merken we op dat deze nieuwe Vlaamse regelgeving reeds gepubliceerd in het Belgisch Staatsblad, maar nog niet in voege is getreden. Deze nieuwe zorgvuldigheidsplicht zal pas in werking treden op de door de Vlaamse Regering nader te bepalen datum. We volgen dit verder voor jullie op.

Vragen over de wijzigingen de bijzondere principes van de ketenaansprakelijkheid? Aarzel dan niet om het team arbeidsrecht van PAQT Advocaten te contacteren.

17.04.2024 Deze nieuwsbrief is louter informatief en dient niet beschouwd te worden als een juridisch advies. Voor uw vragen of een juridisch advies kan u contact opnemen met ons kantoor.